Cumhuriyet tarihinin en önemli seçimlerinden birinin arifesindeyiz. Seçim sonuçlarının tüm taraflar açısından net olarak öngörülemediği bu süreçte kimin ve hangi partinin kazanacağına fazla odaklanılması, parti programlarının ve seçim beyannamelerinin sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesini engelliyor.
Oysa partiler seçimden sonraki çalışmalarını seçim beyannamelerini ve seçim bildirgelerini referans alarak planlamakta ve uygulamaktadırlar. Dolayısıyla seçim beyannamelerinin sağlıklı bir şekilde ve birden fazla kriter ışığında değerlendirilmesi önem taşımaktadır.
Aşağıdaki analiz sonuçları yalnızca kavramsal olarak hangi kavramların daha çok öncelendiği ile ilgili betimsel bir çalışmadır. “Kişinin fikri neyse zikri de odur” atasözünün işaret ettiği gibi partiler seçim bildirgelerinde önem verdikleri konu ve kavramlara daha çok yer vermektedirler.
Seçim beyannameleri incelendiğinde en sık tekrar edilen, en çok öne çıkan üç kavram, ekonomi, kadın ve Türk kavramları. Görünen o ki tüm tartışmalara karşın Türk halkı ve siyasetçisi için soyut ilkeler ve değerlerden daha çok reel şartlar ve zorunluluklar önemli. Ekonomi iyi gitmediğinde halk dini ve milli değerleri çok da önemsemiyor algısı yaygın. Siyasiler de bu gerçeğin farkında.
Seçim meydanlarında «dava, ahlak, din» kelimeleri sıkça kullanılıyor. Ancak beyannamelerde en çok öne çıkan, en sık tekrarlanan kavram ekonomi. Ekonomik veriler yerel ve küresel tüm aktörlerin üzerinde en çok kafa yorduğu kavram. Ekonomideki gidişatın tüm diğer gelişmeleri etkileyeceği varsayımı partilerin metinlerinin ana çerçevesini oluşturuyor. Bu algı ekonominin dini ve ahlaki değerlerden daha önemli bir durum olarak ele alınması sonucunu doğurmuş.
Beyannamelerde din, İslam ve ahlak kavramları, yaşamın diğer alanlarında refererans alınan, belirleyici bir unsur olarak değil, daha çok inanç özgürlüğü çerçevesinde ele alınmış. İslam dini bağımsız bir inanç sisteminden daha çok kültür ve medeniyet anlamında kullanılıyor. MHP bildirgesinde İslam kelimesi neredeyse tüm kullanımlarda “Türk-İslam” isim tamlaması şeklinde geçiyor.
KAVRAM
KAÇ YERDE KULLANILIYOR
AK PARTİ
İYİ PARTİ
CHP
MHP
HDP
SAADET
DİN
4
7
6
12
7
3
İSLAM
15
1
1
19
1
9
AHLAK
(Toplumsal Kural )
6
3
1
24
0
17
EKONOMİ
216
110
113
123
27
68
SAYFA SAYISI
360
138
244
133
154
204
*
Kuruluşunda laikliğe aykırı olduğu suçlamasıyla karşı karşıya kalan Ak parti revize ettiği laiklik kavramını en çok dile getiren parti haline gelmiş durumda.
Laiklik kavramında Ak Parti, demokrasi ve Atatürk kavramında CHP, özgürlük kavramında HDP daha hassas. Özgürlük kavramını HDP ve CHP yasakçı bir ülkede yaşandığı varsayımıyla, Ak Parti ise daha da geliştirileceği ön kabulüyle gündemine alıyor.
Adalet kavramına saadet partisi ve Ak Parti daha fazla yer vermiş.Bu durum İslam dininin adalet kavramına verdiği önemin iki muhafazakâr partiye olan etkisi söz konusu. Bilindiği üzere Batı düşüncesi daha çok özgürlük ve eşitliğe vurgu yaparken, İslam medeniyeti adalet kavramını merkezi konuma oturtmaktadır.
KAVRAM
KAÇ YERDE KULLANILIYOR
AK PARTİ
İYİ PARTİ
CHP
MHP
HDP
SAADET
DEMOKRASİ
39
48
88
50
20
11
ÖZGÜR / ÖZGÜRLÜK
69
57
60
30
82
21
LAİKLİK
10
0
7
1
5
0
ADALET
53
25
46
46
19
59
EŞİTLİK
15
8
16
19
13
14
ATATÜRK
(kişi olarak)
0
3
8
3
0
0
SAYFA SAYISI
360
138
244
133
154
204
*
Yükselen milliyetçilik dalgası ile Suriye ve Irak’ın kuzeyindeki son gelişmeler terör kavramının kullanımını da etkilemiş durumda. Terör kavramına Ak Parti ve MHP oldukça duyarlıyken, CHP ve İYİ Parti için adalet ve ekonomi kavramı kadar yer işgal etmemiş. HDP’ninterör kavramını hiç kullanmamış olması dikkat çekici.
KAVRAM
KAÇ YERDE KULLANILIYOR
AK PARTİ
İYİ PARTİ
CHP
MHP
HDP
SAADET
TERÖR
93
22
16
68
0
4
SAYFA SAYISI
360
138
244
133
154
204
*
Aile kavramına karşı en hassas parti, uyguladığı batılı, toplumsal cinsiyet eşitlikçi politikalarına rağmen Ak Parti. Ak partinin aile kurumuna verdiği önem ile uyguladığı politikaların aileyi bozan sürece yaptığı etki arasında dengeyi kuramadığını görmek mümkün. Ak Parti seçmeninin bu konuda duyarlı davranması süreci etkileme ihtimali taşıyor.
Saadet Partisi metnin ruhu açısından aile kavramına en çok değer veren partilerden biri. Aile kavramını en az kullanan parti ise HDP. HDP aile kavramını korumak ile ilgili hiçbir öneri ve tespitte bulunmuyor. Bilakis ailelerin kadınlar ve çocuklar için tehlikeli ve istismara açık bir yer olduğunu vurguluyor. Benzer bir algı CHP’nin seçim bildirgesinde de hâkim.
KAVRAM
KAÇ YERDE KULLANILIYOR
AK PARTİ
İYİ PARTİ
CHP
MHP
HDP
SAADET
AİLE (kurum olarak)
98
38
32
19
10
48
SAYFA SAYISI
360
138
244
133
154
204
*
Kadın kavramı üzerinden toplumları şekillendiren, ailenin bozulmasına ve değerlerin zayıflatılmasına neden olan neoliberal algı tüm partileri etkilemiş durumda. Kadını “erkeğe karşı” konumlandıran, cinsel kimliği ile tanımlayan ve kadın haklarını iş hayatı üzerinden planlayan kavramsal çerçeve tüm partilerin ortak yönü. Çoğu parti «kadın» kavramını «Aile» kavramından daha fazla kullanmış.
Beyannamelerde Saadet Partisi kadını aile bütünlüğü anlamında değerlendiren en önemli parti olarak ön plana çıkıyor. Batılı feminist söylemin etkileri sık görülse de toplumsal değerlerimize en uygun dil Saadet Partisi’nde gözlenmekte. HDP siyasetinin ana omurgası batılı çerçevedeki feminist kadın politikalarına dayanıyor. Kadın konusunda en sert ve en feminist söylem ile en keskin öneriler yine HDP bildirgesinde. Erkek kavramı partilerin gündeminde yok. HDP bildirgesinde erkek kavramı, erkek egemen bir toplumu vurgulayan, bütünüyle negatif bir bağlamda ele alınmış. Ataerkil ve geleneksel kültürün en fazla etkilediği düşünülen İyi Parti ve MHP’de erkek kavramının hiç kullanılmaması, bilakis feminist söylemin iki parti beyannamesini de etkilemesi ilginç bir durum olmuş.
Kadın kavramı beyannamelerde çoğunlukla kadına şiddet, kadın hakları ve kadının özgürlüğü penceresinden ele alınıyor. Partiler çoğunlukla feminist ve kapitalist söylemin etkisi altında kadın konusunu ele alıyor. Kadına şiddet söylemlerinin amacı, din ve muhafazakârlığın erkek şiddetini tetiklediğini kitlelere benimsetmektir. Bu noktada birkaç hususu hatırlatmakta fayda var.Kadınlarla ilgili araştırmaların objektifliği ciddi anlamda tartışmalıdır. Kadına şiddet ile ilgili anketlerin soruları kadını yönlendiren içeriklerle doludur. Örneğin “ her kadının şiddet gördüğü bir gerçektir… Bunu siz de yaşamış olabilirsiniz…. Sizi rahatsız eden her şey şiddet tanımına girer…” gibi arzu edilen sonucu elde etmeye yönelik paket sorular vardır.
Dikkat çekici bir nokta da şudur. Şiddet ilgili yapılan araştırmalarda aile içi cinayetlerde kadının neden olduğu cinayet oranı erkekten daha fazladır. Ayrıca sanılanın aksine erkekler kadeassından çok daha fazla şiddete ve cinayete kurban gitmişledir. [i]Araştırmalar alkolün kadına şiddeti tek başına 18 kat, kumarla birlikte 50 kat daha fazla arttırıyor. Tüm bunlara rağmen alkol-kumar serbestliği, kadını ve erkeği strese sokan kapitalist ekonomi düzeni ve aileleri parçalayan liberal/popüler kültür eleştirilmemektedir.
Beyannamelerde kadına özgürlük söylemi çoğunlukla geleneğin kadını köleleştirdiği ve kadının çalışma hayatına özgürce katılımı ile özgürleşeceği ön kabulüyle konuşulmaktadır. Ekonomik özgürlük üzerinden yaratılan kapitalist tüketim bağımlılığını gözden kaçırılmaktadır. “Ekonomik bağımsızlık” gerekçesiyle evinden koparılan kadın, “özgürlük” gerekçesiyle kocasından ve çocuklarından da koparılmaktadır.
Dikkat çekici olan nokta medeniyet değerlerimizin kadına ve anneye verdiği değerin es geçilerek kadın konusunun ele alınmasıdır.
KAVRAM
KAÇ YERDE KULLANILIYOR
AK PARTİ
İYİ PARTİ
CHP
MHP
HDP
SAADET
KADIN
142
64
70
16
363
28
ERKEK
5
0
7
0
56
1
AİLE (kurum olarak)
98
38
32
19
10
48
SAYFA SAYISI
360
138
244
133
154
204
*
Türk kavramı seçim beyannamelerinde ekonomiden sonra en önemli kavramlardan biri. MHP Türk kavramına en hassas parti, HDP ise kavramı en az kullanan parti. CHP Kürt kavramını HDP’den daha fazla kullanmış. İyi Parti ve MHP ise Kürt kavramını hiç kullanmamış. Ak Partinin Kürt Açılımı projesinden vazgeçmesi ve MHP ile olan ortaklığı seçim beyannamelerini etkilemiş görünüyor. Bu durum Ak Parti açısından dezavantajlı bir durum oluşturabilir. Saadet Partisi Türk ve Kürt kavramlarını belirgin bir şekilde, bir ırkın üstünlüğü açısından değil İslam kardeşliği ve vatandaşlık penceresinden ele alıyor.
KAVRAM
KAÇ YERDE KULLANILIYOR
AK PARTİ
İYİ PARTİ
CHP
MHP
HDP
SAADET
TÜRK (ırk-millet anlamında)
37
40
7
130
1
4
KÜRT (ırk-millet anlamında)
1
0
14
0
11
11
SAYFA SAYISI
360
138
244
133
154
204
*
Sağ ve dindar tabana hitap etmesine karşın Ak Parti beyannamesinde İslam Dünyası ve Ümmet kavramlarının hiç olmaması, bu konuya dair öneri ve planların beyannamede yer almaması şaşırtıcı. Buna karşın çatışma, komplo, gerilim söylemlerine rağmen Batı toplumu (ABD, AB, Batı Kültürü) ile ilişkiler konusunda oldukça olumlu ve iyimser bir dil hâkim. Batı toplumuna karşı en duyarlı parti Ak Parti ve CHP. Neredeyse tüm partiler Batı dünyasını, ekonomisini, kültürünü, İslam ve Türk dünyasından daha fazla önemsiyor. Batıyla ilişkiler açısından dindarı, laiki, milliyetçisi, Kemalisti, sağcısı, solcusu arasında sadece derece farklı var. Bununla birlikte Saadet Partisi’nde daha belirgin olmak üzere MHP’de de zaman zaman Avrupa ve ABD’ye karşı daha soğuk ve mesafeli bir söylemden söz etmek mümkün.
KAVRAM
KAÇ YERDE KULLANILIYOR
AK PARTİ
İYİ PARTİ
CHP
MHP
HDP
SAADET
ÜMMET / İSLAM DÜNYASI
0
0
0
0
0
5
AVRUPA / AB, AVRUPA BİRLİĞİ
96
21
63
15
8
23
ABD
16
1
4
5
2
1
SAYFA SAYISI
360
138
244
133
154
204
*
Seçimin en önemli ama en ihmal edilen konularından biri Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Cinsel Yönelimler. Dindar, milliyetçi, vatansever ve Kemalist tüm partilerin bu "küresel, liberal ve emperyalist" kavrama karşı çıkması gerekiyorken bu konuda ciddi bir
Yorum yazarak İslami Analiz Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan İslami Analiz hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler İslami Analiz editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı İslami Analiz değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak İslami Analiz Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan İslami Analiz hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler İslami Analiz editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı İslami Analiz değil haberi geçen ajanstır.